(Tekst – Evelyn Goffin)

Gestandaardiseerde toetsinstrumenten leveren data op waarmee verschillende stakeholders aan de slag kunnen gaan om de kwaliteit van het onderwijs te monitoren en te verbeteren. Bij ‘gestandaardiseerde toetsinstrumenten’ denken we vaak spontaan aan de centrale examens die in het buitenland gangbaar zijn. Toch zijn ook in Vlaanderen verschillende gestandaardiseerde toetsinstrumenten voorhanden, denken we bijvoorbeeld aan toetsen die afgenomen worden in het kader van nationaal en internationaal wetenschappelijk onderzoek, de netgebonden toetsen voor het einde van het zesde leerjaar, en de paralleltoetsen van peilingen die de overheid aanbiedt. Al die instrumenten leveren een schat aan data op, die niet alleen dienen om het systeem te informeren, maar die ook leraren, beleidsmedewerkers en schoolleiders kunnen gebruiken in het proces van interne kwaliteitszorg op school. Te weten komen waar je als school staat, door te kijken hoe je scoort op verschillende criteria en in vergelijking met andere scholen, is immers een mooie vinger aan de pols voor de onderwijsprofessional.

Nu hebben data zoals toetsresultaten en prestatiefeedback op zichzelf niet zoveel betekenis. Het is pas wanneer je aan de slag gaat met de cijfertjes en er een interpretatie van maakt binnen jouw eigen perspectief, dat data betekenis krijgen en ‘informatie’ worden. Zowel uit de praktijk als uit de literatuur weten we echter dat informatiegebruik best een complex proces is, en dat er heel wat factoren zijn die roet in het eten kunnen gooien. Om efficiënt informatiegebruik mogelijk te maken, moeten verschillende puzzelstukjes op hun plaats vallen, zowel aan de kant van de gebruiker zelf en zijn school, als binnen de (onderwijs-)context waarin hij zich beweegt, als wat betreft de data die aangeboden worden.

Vanuit die wetenschap besloten we vanuit het Steunpunt Toetsontwikkeling en Peilingen (STEP) om na te gaan hoe onderwijsprofessionals aan de slag gaan met de schoolfeedback die het STEP verzorgt. Het gaat dan om feedback aan scholen die (na selectie) deelnemen aan grootschalig peilingsonderzoek of (op eigen initiatief) paralleltoetsen van peilingen afnemen. Deze feedback heeft de vorm van een rapport waarin je als school te weten komt in welke mate je de eindtermen realiseert met je leerlingen en hoe je presteert ten opzichte van andere Vlaamse scholen. We vroegen ons af in welke mate onderwijsprofessionals gebruikmaken van deze rapporten om hun beleid en praktijk te informeren, welke percepties er leven in Vlaamse scholen rond deze schoolfeedback, en hoe de feedback meer bruikbaar gemaakt kan worden. In het kader van dat gebruikersonderzoek hebben we online vragenlijsten afgenomen bij onderwijsprofessionals die peilings- of paralleltoetsenfeedback ontvangen hadden. Een aantal in het oog springende resultaten van dit survey-onderzoek vindt u in deze factsheet.